TR
EN
DE
AR
Kadın bedeninin en hassas göstergelerinden biri adet döngüsüdür. Her ay düzenli bir şekilde tekrar eden bu doğal süreç, aslında hormonlar, yumurtalıklar ve rahim arasındaki kusursuz bir uyumun yansımasıdır. Ancak bazen bu denge bozulur; adetler erken, geç, seyrek ya da fazla kanamalı hale gelir. İşte o zaman akıllarda aynı soru belirir:
“Adet düzensizliği neden olur?”
Adet düzensizliği, kadınların hayatlarının bir döneminde mutlaka karşılaştığı yaygın bir durumdur. Ancak çoğu zaman bu değişiklikler stres, beslenme alışkanlıkları, hormonal dengesizlikler ya da kadın hastalıkları gibi farklı nedenlerden kaynaklanabilir.
Bazı kadınlar bu durumu geçici bir stresin sonucu olarak görürken, bazıları için erken menopoz, tiroid hastalığı veya polikistik over sendromu (PCOS) gibi ciddi sağlık sorunlarının habercisidir.
Bu yazıda; adet düzensizliğinin ne anlama geldiğini, en sık görülen nedenleri, vücutta verdiği sinyalleri ve tedavi yöntemlerini tüm yönleriyle ele alacağız.
Amaç, her kadının kendi bedenini daha iyi tanıması, değişimleri fark etmesi ve gerektiğinde doğru zamanda uzman desteği alabilmesidir.
Adet Düzensizliği Nedir?
Adet döngüsü, üreme çağındaki bir kadının yumurtlama ve rahim içi tabakasının dökülmesiyle oluşan doğal bir süreçtir. Ortalama 28 gün sürer (normal aralık 21-35 gün).
Adet düzensizliği, bu sürenin kısalması, uzaması, kanama miktarının artması ya da azalması gibi durumları kapsar. Bazı kadınlarda birkaç ay hiç adet görülmezken, bazılarında çok sık veya aşırı miktarda kanama görülebilir.
Adet döngüsü, üreme çağındaki bir kadının yumurtlama ve rahim içi tabakasının dökülmesiyle oluşan doğal bir süreçtir. Ortalama 28 gün sürer (normal aralık 21-35 gün).
Adet düzensizliği, bu sürenin kısalması, uzaması, kanama miktarının artması ya da azalması gibi durumları kapsar.
Bazı kadınlarda birkaç ay hiç adet görülmezken, bazılarında çok sık veya aşırı miktarda kanama görülebilir.
Kısa döngü (Polimenore): 21 günden kısa aralıklarla adet olma
Uzun döngü (Oligomenore): 35 günden uzun aralıklarla adet olma
Amenore: 3 ay veya daha uzun süre adet görmeme
Menoraji: Uzun ve yoğun kanama
Adet Düzensizliği Neden Olur?
Adet düzensizliğinin altında yatan nedenler çok çeşitlidir. Bazıları geçici olabilirken, bazıları tedavi gerektiren tıbbi sorunlara işaret eder.
1. Hormon Dengesizlikleri
-
Polikistik Over Sendromu (PCOS): Yumurtlamayı bozan hormonal dengesizliktir. Adet gecikmesi, sivilce ve tüylenmeyle birlikte görülür.
-
Tiroid hastalıkları: Tiroid bezinin az ya da fazla çalışması adet döngüsünü doğrudan etkiler.
-
Prolaktin yüksekliği: Süt hormonu fazlalığı yumurtlamayı engeller, adetleri düzensizleştirir.
-
Menopoz / Perimenopoz: Yumurtalık rezervinin azaldığı dönemlerde döngü değişken hale gelir.
2. Stres, Kilo Değişimi ve Yaşam Tarzı
Yoğun stres, ani kilo kaybı veya hızlı kilo alma, düzensiz beslenme, uykusuzluk ve aşırı egzersiz adetleri geciktirebilir. Beden, bu dönemlerde yumurtlamayı baskılayarak “korunma” moduna geçer.
3. Rahim ve Yumurtalık Kaynaklı Nedenler
-
Miyom ve polipler: Rahim içinde yer alan iyi huylu kitleler aşırı veya ara kanamalara neden olabilir.
-
Endometriozis: Rahim iç dokusunun farklı bölgelerde yerleşmesiyle ortaya çıkar; ağrılı ve düzensiz adetlerle seyreder.
-
Rahim içi enfeksiyonlar (PID): Kronik pelvik enfeksiyonlar adet düzenini bozabilir.
4. Doğum Kontrol ve İlaç Kullanımı
Hormonal doğum kontrol yöntemleri (hap, spiral, enjeksiyon vb.) ya da bazı ilaçlar (antidepresanlar, kan sulandırıcılar, tiroid ilaçları) adet döngüsünü etkileyebilir.
5. Gebelik ve Emzirme Dönemi
Gebelikte adet görülmez; doğum sonrası emzirme döneminde de süt hormonu (prolaktin) nedeniyle adet gecikmeleri yaşanabilir.
Adet Düzensizliği Belirtileri
-
Adet kanaması 21 günden kısa veya 35 günden uzun aralıklarla oluyorsa
-
7 günden fazla süren ya da çok yoğun kanama varsa
-
Adetler arasında lekelenme veya ara kanama görülüyorsa
-
Sancı, halsizlik, baş dönmesi, kansızlık belirtileri eşlik ediyorsa
-
Uzun süre hiç adet görülmüyorsa
Bu durum adet düzensizliği olarak kabul edilir ve jinekolojik değerlendirme gerektirir.
Tanı Nasıl Konulur?
Adet düzensizliği yaşayan bir hastada tanı süreci şu basamaklarla ilerler:
Ayrıntılı Hikâye ve Muayene
Doktor, adet döngüsünün sıklığı, süresi, kanama miktarı, eşlik eden ağrılar, kilo değişimi, stres faktörleri gibi detayları değerlendirir.
Laboratuvar Testleri
-
Hormon testleri (TSH, FSH, LH, prolaktin, östrojen, progesteron)
-
Gerekirse gebelik testi
-
Kansızlık ve pıhtılaşma testleri
Ultrason ve Görüntüleme
Pelvik ultrasonografi ile rahim, yumurtalık ve endometrium tabakası incelenir. Gerektiğinde histeroskopi veya MR istenebilir.
Adet Düzensizliği Tedavisi
Tedavi, altta yatan nedene göre planlanır. Her kadına aynı yaklaşım uygulanmaz.
1. Yaşam Tarzı Düzenlemeleri
-
Sağlıklı ve dengeli beslenin (özellikle demir, B12, D vitamini yönünden zengin).
-
Stresi azaltın, düzenli uyku alışkanlığı kazanın.
-
Aşırı egzersiz veya düşük kalorili diyetlerden kaçının.
-
İdeal vücut kitle indeksini koruyun.
2. İlaç Tedavileri
-
Hormonal düzenleyiciler: Doğum kontrol hapları veya progesteron içeren ilaçlar.
-
Tiroid veya prolaktin düzenleyiciler: Gerekli durumlarda endokrin tedavi.
-
Ağrı ve kanama kontrolü: Ağrı kesiciler, anti-inflamatuar ilaçlar veya rahim içi sistemler (Mirena vb.).
3. Cerrahi Müdahaleler
Miyom, polip, endometriozis gibi yapısal nedenlerde histeroskopi veya laparoskopik cerrahi uygulanabilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
-
3 aydan uzun süre adet görülmüyorsa
-
Adetler çok sık veya aşırı yoğun oluyorsa
-
Ara kanamalar sıklaşıyorsa
-
Hamilelik şüphesi varsa
-
Adet düzensizliği yaşam kalitesini etkiliyorsa
Bu durumlar profesyonel değerlendirme gerektirir. Zamanında yapılan tanı ve tedavi, kısırlık, kansızlık ve hormon bozuklukları gibi komplikasyonların önüne geçer.
Sonuç: Dr. Sultan Buğday’dan Not:
Adet döngüsü kadının vücudunun dengesini yansıtan hassas bir göstergedir. Her kadın farklıdır; bu nedenle adet düzensizliği kişiye özel değerlendirme gerektirir.
Erken teşhis ve doğru tedavi ile hormonal denge sağlanabilir ve üreme sağlığı korunabilir.
